Jak wyliczyć odszkodowanie za opiekę sprawowaną przez osoby bliskie?

Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.

---

Ile należy się za opiekę nad poszkodowanym członkiem rodziny? Odszkodowanie przysługuje nawet wtedy, gdy opiekę sprawują bliscy nieodpłatnie – i nikt nigdy faktury nie wystawi. Kluczem jest ustalenie zakresu czynności, czasu poświęconego na opiekę i rynkowej stawki za takie usługi. W zależności od gminy to od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych za godzinę.

---

Spis treści

1. Za jakie czynności opiekuńcze należy się odszkodowanie?
2. Jak ustalić wymiar czasu opieki?
3. Jaką stawkę przyjąć do wyliczenia?
4. Przykład kalkulacji

---

Za jakie czynności opiekuńcze należy się odszkodowanie?

Jednym z najpopularniejszych artykułów na moim blogu jest ten o zasadności dochodzenia odszkodowania za opiekę sprawowaną przez osoby bliskie. Dziś chcę odpowiedzieć na pytanie praktyczne: jak wyliczyć wysokość tego odszkodowania?

Zacznijmy od tego, jakie czynności mogą być objęte odszkodowaniem. W sytuacji, gdy mąż, dziecko czy matka poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym nie są w pełni sprawni i w okresie rekonwalescencji potrzebują pomocy, odszkodowanie obejmuje czas poświęcony na:

Czynności codzienne:

• przygotowywanie posiłków,
• robienie zakupów,
• sprzątanie,
• pranie i prasowanie,
• przebieranie i ubieranie poszkodowanego,
• mycie i kąpiel,
• pomoc w zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych.

Czynności medyczne i organizacyjne:

• zmienianie opatrunków,
• podawanie leków,
• zawożenie do lekarza,
• dowożenie na rehabilitację,
• towarzyszenie na wizyty na Policji czy w sądzie,
• załatwianie formalności związanych z leczeniem.

Co istotne – nie ma znaczenia, że opiekę sprawuje osoba bliska nieodpłatnie. Gdyby nie jej zaangażowanie, poszkodowany musiałby zatrudnić profesjonalną opiekunkę lub pielęgniarkę. To jest szkoda, którą ubezpieczyciel powinien naprawić.

---

Jak ustalić wymiar czasu opieki?

Tu pojawia się praktyczny problem: jak udokumentować, ile czasu zajęła opieka?

Najlepsze rozwiązanie: prowadzić rejestr czynności opiekuńczych od samego początku. Wystarczy prosty zeszyt lub plik w telefonie, gdzie zapisujemy:

• datę,
• rodzaj czynności,
• czas trwania.

Jeśli tego nie zrobiliśmy – można oszacować czas opieki w zależności od charakteru obrażeń poszkodowanego:

Rodzaj obrażeń	Szacunkowy wymiar opieki
Złamanie kończyny górnej	2–3 godziny dziennie przez 4–8 tygodni
Złamanie kończyny dolnej	4–6 godzin dziennie przez 6–12 tygodni
Uraz kręgosłupa	4–8 godzin dziennie, okres zależny od rokowania
Uraz głowy/wstrząśnienie mózgu	2–4 godziny dziennie przez 2–6 tygodni
Poważne obrażenia wielonarządowe	Całodobowa opieka przez pierwsze tygodnie

Wskazówka: Sądy często posiłkują się opinią biegłego lekarza, który ocenia, jaki wymiar opieki był obiektywnie uzasadniony przy danego rodzaju obrażeniach. Warto więc zachować dokumentację medyczną potwierdzającą charakter i przebieg leczenia.

---

Jaką stawkę przyjąć do wyliczenia?

Skoro wiemy już, ile godzin zajęła opieka, trzeba przemnożyć je przez stawkę. Ale jaką?

Punktem odniesienia są stawki za usługi opiekuńcze stosowane przez:

• ośrodki pomocy społecznej (OPS/MOPS),
• prywatne firmy świadczące usługi opiekuńcze,
• pielęgniarki środowiskowe.

Typowe stawki (stan na moment publikacji):

Źródło stawki	Kwota za godzinę
MOPS/OPS (stawka gminnych usług opiekuńczych)	15–30 zł
Prywatne firmy opiekuńcze	25–50 zł
Pielęgniarka środowiskowa	30–60 zł

Stawki różnią się w zależności od gminy i regionu – w dużych miastach są wyższe. Bez trudu można je odnaleźć, wpisując w wyszukiwarkę np. „stawka usług opiekuńczych MOPS [nazwa miasta]” lub „koszt opieki nad chorym [miasto]”.

Moja rada: W postępowaniu sądowym warto powołać się na oficjalne stawki MOPS/OPS z danej gminy – są one łatwe do zweryfikowania i sądy chętnie je akceptują.

---

Przykład kalkulacji

Wyobraźmy sobie następującą sytuację:

Stan faktyczny:

• Poszkodowany doznał złamania nogi i miednicy w wypadku komunikacyjnym.
• Przez pierwsze 4 tygodnie wymagał opieki przez 6 godzin dziennie.
• Przez kolejne 8 tygodni – 3 godziny dziennie.
• Opiekę sprawowała żona.
• Stawka usług opiekuńczych w gminie: 20 zł/godz.

Kalkulacja:

Okres	Wymiar dzienny	Liczba dni	Łącznie godzin	Stawka	Kwota
Tygodnie 1–4	6 godz.	28 dni	168 godz.	20 zł	3 360 zł
Tygodnie 5–12	3 godz.	56 dni	168 godz.	20 zł	3 360 zł
RAZEM	–	84 dni	336 godz.	–	6 720 zł

To jest kwota, której poszkodowany może dochodzić od ubezpieczyciela OC sprawcy z tytułu kosztów opieki – mimo że żona nigdy faktury nie wystawi.

---

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Czy odszkodowanie za opiekę należy się, jeśli sprawowali ją bliscy nieodpłatnie? Tak. Odszkodowanie przysługuje niezależnie od tego, czy poszkodowany faktycznie zapłacił za opiekę. Liczy się to, że opieka była potrzebna i została udzielona.

Jak udokumentować czas opieki? Najlepiej prowadzić rejestr czynności od początku. Jeśli tego nie zrobiono – można oszacować czas na podstawie charakteru obrażeń i dokumentacji medycznej. W sądzie pomocna jest opinia biegłego.

Jaką stawkę przyjąć do wyliczenia? Najczęściej stosuje się stawki gminnych usług opiekuńczych (MOPS/OPS) – są oficjalne i łatwe do zweryfikowania. Wynoszą zwykle 15–30 zł za godzinę, w zależności od gminy.

Czy ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie za opiekę bez procesu? Zależy od ubezpieczyciela. Część towarzystw uwzględnia koszty opieki w likwidacji szkody, inne kwestionują lub zaniżają. Warto dochodzić tego roszczenia – jest dobrze ugruntowane w orzecznictwie.

Za jaki okres można dochodzić odszkodowania za opiekę? Za cały okres, w którym opieka była obiektywnie uzasadniona stanem zdrowia poszkodowanego. Może to być kilka tygodni, ale przy poważnych urazach – nawet wiele miesięcy.

---

Podsumowanie

Odszkodowanie za opiekę sprawowaną przez osoby bliskie to realne roszczenie, które można i warto dochodzić od ubezpieczyciela. Kluczem do wyliczenia jest: określenie zakresu czynności opiekuńczych, ustalenie wymiaru czasu (najlepiej przez prowadzenie rejestru) i przyjęcie rynkowej stawki za usługi opiekuńcze. Przy złożonych obrażeniach kwota może wynieść kilka, a nawet kilkanaście tysięcy złotych.

---

Bartosz Kowalak – radca prawny, wspólnik w KOWALAK JĘDRZEJEWSKA KONRADY I PARTNERZY ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI. Od lat zajmuję się prawem odszkodowawczym z pasją. Więcej o mojej praktyce znajdziecie na www.prawnikpoznanski.pl.

Masz pytanie o odszkodowanie za opiekę? Zostaw komentarz lub napisz: kancelaria@prawnikpoznanski.pl

---

Źródła:

• Art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (koszty wynikłe z uszkodzenia ciała)
• Orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące kosztów opieki sprawowanej przez osoby bliskie
• Stawki usług opiekuńczych publikowane przez ośrodki pomocy społecznej