Kiedy mamy do czynienia z wypadkiem przy pracy?

Pierwszym i podstawowym pytaniem z jakim zwracają się osoby poszkodowane w wyniku wypadku w związku z wykonywaną pracą jest pytanie, czy dane zdarzenie, sytuacja, w wyniku którego doszło np. do złamania kończyny, kości ręki, czy zwichnięcia stawu łokciowego kwalifikuje się jako wypadek przy pracy.

Czym jest zatem wypadek przy pracy?

Wypadek przy pracy to zdarzenie, w związku z którym prawo łączy wiele następstw.

Przede wszystkim mowa tutaj o wypłacie świadczeń na rzecz poszkodowanego pracownika. Aby jednak skutecznie móc żądać ich wypłaty należy zadbać o wszczęcie określonej procedury po wypadku i sporządzenie potrzebnych dokumentów.

Podstawową wiedzą jaką musi posiadać osoba poszkodowana w wyniku wypadku, to określenie jakie zdarzenie jest wypadkiem przy pracy.

Warto tutaj sięgnąć do definicji ustawowej.

Definicja wypadku przy pracy została zawarta w art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

„Art. 3. 1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.”

Przedkładając powyższy przepis na mowę bardziej zrozumiałą, wyróżnić można cztery przesłanki, które muszą zaistnieć aby zdarzenie było uznane za wypadek przy pracy, są to:

1. Wystąpienie zdarzenia o charakterze nagłym

2. Musi istnieć przyczyna zewnętrzna tego zdarzenia

3. W wyniku tego zdarzenia doszło do urazu lub śmierci jako następstwo zdarzenia

4. Wystąpienie zdarzenia:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia,

• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Jak można zauważyć pojęcia te wymagają rozwinięcia. Co oczywiste, wszystkie te przesłanki są celowo określone pojęciami nieostrymi, wymagającymi dalszej interpretacji, a często i zaangażowania adwokata czy radcy prawnego w celu ustalenia, czy dana sytuacja może się kwalifikować jako wypadek przy pracy.

Nie ulega wątpliwości, iż w każdej sprawie wszystko zależy od konkretnych okoliczności.

Dodać jeszcze należy, iż Ustawodawca poszerzył możliwość zaliczenia zdarzenia do wypadku przy pracy poprzez treść ustępu 2 art. 3 przywołanej ustawy.

„Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;

2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.”

Podróż służbowa czy szkolenie co prawda nie stanowi wykonywania przez pracownika pracy, ale ma charakter obowiązkowy. Właśnie z tego powodu ustawodawca zdecydował się na ochronę pracownika również w tym czasie.

Ustawodawca oprócz ogólnej definicji wypadku przy pracy, w tym samym artykule wskazał już na konkretne sytuacje, które również stanowić będą zdarzenie kwalifikowane jako wypadek przy pracy.

Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas:

1. uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;

2. wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;

3. pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie;

4. odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący, pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;

5. wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni;

6. wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;

7. wykonywania pracy na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2013 r. poz. 1457 oraz z 2015 r. poz. 1045 i 1217);

8. współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;

9. wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

10. wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

11. wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi;

12. odbywania służby zastępczej;

13. nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego przez słuchaczy pobierających stypendium;

14. wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy;

15. pełnienia przez funkcjonariusza Służby Celno-Skarbowej obowiązków służbowych.

Warto wiedzieć, jakie zdarzenie może być uznane za wypadek przy pracy, aby gdy zajdzie taka potrzeba zareagować w odpowiedni sposób i jak najszybciej wszcząć odpowiednie procedury.

Co istotne i co warto podkreślić od wypadku przy pracy odróżnia się wypadek w drodze do/z pracy, który zostanie omówiony w odrębnym wpisie.

Niniejszy wpis ma charakter wpisu gościnnego z Bloga Joanny Janiak: wypadek przy pracy.