Współczynnik odchylenia przy lakierowaniu – kolejny sposób ubezpieczyciela na zaniżenie odszkodowania

Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.

---

Czy ubezpieczyciel może pomniejszyć odszkodowanie o „współczynnik odchylenia przy lakierowaniu”? Nie – i sądy konsekwentnie to potwierdzają. Stosowanie współczynnika odchylenia (np. 67%) przy wycenie materiałów lakierniczych jest tak samo nieuzasadnione jak amortyzacja części zamiennych. Jak trafnie ujął to jeden z moich klientów: „Panie mecenasie, w jaki sposób ja mam zdobyć używany lakier samochodowy – zeskrobać ze starej części czy co?”

---

Spis treści

1. O amortyzacji wie każdy – ale co ze współczynnikiem odchylenia?
2. Czym jest współczynnik odchylenia przy lakierowaniu?
3. Dlaczego jego stosowanie jest niedopuszczalne?
4. Co na to sądy?

---

O amortyzacji wie każdy – ale co ze współczynnikiem odchylenia?

Większość poszkodowanych, którym przydarzyła się stłuczka likwidowana z OC sprawcy, wie lub szybko znajdzie w internecie, że niedopuszczalne jest stosowanie przez ubezpieczycieli amortyzacji części zamiennych. Amortyzacji, czyli wyliczania odszkodowania z potrąceniem procentowo wyrażonej wartości odpowiadającej rzekomemu zużyciu technicznemu części składających się na pojazd.

Ale w kalkulacjach naprawy, które poszkodowany otrzymuje od ubezpieczyciela, pojawia się jeszcze jeden punkt obniżający należne odszkodowanie: współczynnik odchylenia przy lakierowaniu – np. 67%.

I o tym mówi się znacznie rzadziej.

---

Czym jest współczynnik odchylenia przy lakierowaniu?

Programy eksperckie (Audatex, Eurotax) pokazują wartość materiału lakierniczego obejmującą nie tylko sam lakier, ale także koszty składające się na jego zastosowanie:

• marżę handlową warsztatu,
• koszty czynności dodatkowych (przygotowanie, mieszanie, aplikacja).

W teorii zastosowanie współczynnika odchylenia ma prowadzić do określenia „czystej” wartości lakieru – bez narzutów powstających w procesie lakierowania pojazdu.

W praktyce jest to kolejny sposób na sztuczne zaniżenie odszkodowania.

Element kalkulacji	Wartość pełna	Po współczynniku 67%
Materiał lakierniczy	1 000 zł	670 zł
Różnica (strata poszkodowanego)	–	330 zł

---

Dlaczego jego stosowanie jest niedopuszczalne?

Argumenty przeciwko współczynnikowi odchylenia są analogiczne do tych przeciwko amortyzacji:

1. Brak podstaw przy faktycznej naprawie

Jeśli poszkodowany naprawił pojazd i zapłacił za lakierowanie rynkową cenę – nie ma żadnych podstaw, by ubezpieczyciel wypłacał mniej niż rzeczywisty koszt.

2. Odszkodowanie ma odpowiadać szkodzie rzeczywistej

Zgodnie z art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego odszkodowanie obejmuje straty, które poszkodowany poniósł. Skoro odszkodowanie ma odpowiadać poniesionej szkodzie, to winno odpowiadać cenom rynkowym jej usunięcia, a nie teoretycznym cenom „przed narzutami”.

3. Nie istnieje „używany lakier”

O ile można sobie jeszcze wyobrazić zakup używanej części zamiennej po cenie odpowiadającej wartości po amortyzacji, to – jak zauważył mój klient – nie sposób „zdobyć używany lakier samochodowy”. Materiały lakiernicze są z definicji jednorazowe.

4. Brak uzasadnienia w aktach szkody

Ubezpieczyciele stosują współczynnik odchylenia automatycznie, bez jakiejkolwiek analizy konkretnego przypadku. Nie wyjaśniają, dlaczego akurat 67% czy 55%, ani na jakiej podstawie prawnej dokonują tego potrącenia.

---

Co na to sądy?

Sądy konsekwentnie kwestionują stosowanie współczynnika odchylenia. Przytoczę dwa wyroki:

Wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia, VIII Wydział Cywilny, sygn. akt VIII C 1510/12 z dnia 24 lipca 2013 r.:

„Powodowi przysługiwało odszkodowanie w pełnej wysokości równej rzeczywiście poniesionej szkodzie. Brak było zatem podstaw do zastosowania współczynnika amortyzacji przy cenach części zamiennych, czy też współczynnika odchylenia przy pracach lakierniczych, jak to uczyniła w swojej kalkulacji strona pozwana. Poszkodowany nie jest bowiem zobowiązany do poszukiwania części najtańszych, lecz części, dzięki którym możliwe jest przywrócenie samochodu do stanu sprzed wypadku z zachowaniem wszystkich jego parametrów i funkcji.”

Sąd powołał się także na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r., sygn. akt I CKN 1466/99.

Wyrok Sądu Rejonowego, sygn. akt I C 1128/13 z dnia 6 maja 2014 r.:

„Pozwany nie wyjaśnił, w oparciu o jaką podstawę dokonał «urealnienia» cen części niezbędnych do wykonania naprawy, zaniżając ich ceny o 45%, czy też zaniżając koszty prac lakierniczych o 33% i stosując tzw. «współczynnik odchylenia».”

---

Praktyczne wskazówki

Jeśli w kalkulacji od ubezpieczyciela widzisz „współczynnik odchylenia” przy lakierowaniu:

1. Złóż reklamację – powołaj się na art. 361 § 2 KC i wskaż, że odszkodowanie ma odpowiadać rzeczywistej szkodzie.
2. Zażądaj wyjaśnienia – niech ubezpieczyciel wskaże podstawę prawną i faktyczną zastosowania tego współczynnika.
3. Porównaj kalkulacje – zamów własną wycenę w niezależnym warsztacie lub u rzeczoznawcy.
4. Rozważ drogę sądową – orzecznictwo jest jednoznacznie korzystne dla poszkodowanych.

---

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Czym jest współczynnik odchylenia przy lakierowaniu? To procentowe pomniejszenie wartości materiałów lakierniczych w kalkulacji naprawy, stosowane przez ubezpieczycieli w celu obniżenia odszkodowania. Ubezpieczyciel twierdzi, że „urealniona” wartość lakieru jest niższa niż wykazywana przez programy eksperckie.

Czy ubezpieczyciel może stosować współczynnik odchylenia? Sądy konsekwentnie uznają, że nie ma do tego podstaw prawnych. Odszkodowanie ma odpowiadać rzeczywistej szkodzie, a nie teoretycznym wartościom „przed narzutami”.

Jaka jest różnica między amortyzacją a współczynnikiem odchylenia? Amortyzacja dotyczy części zamiennych (potrącenie za rzekome zużycie). Współczynnik odchylenia dotyczy materiałów lakierniczych (potrącenie za rzekome narzuty). Oba są równie nieuzasadnione.

Co zrobić, gdy ubezpieczyciel zastosował współczynnik odchylenia? Złożyć reklamację, zażądać pełnej wypłaty i w razie odmowy – rozważyć drogę sądową. Orzecznictwo jest korzystne dla poszkodowanych.

Czy mogę dochodzić dopłaty do odszkodowania za współczynnik odchylenia? Tak. Roszczenie o dopłatę przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia (art. 442¹ KC).

---

Podsumowanie

Współczynnik odchylenia przy lakierowaniu to kolejna – obok amortyzacji części – metoda sztucznego zaniżania odszkodowań przez ubezpieczycieli. Nie ma dla niej podstaw prawnych, a sądy konsekwentnie przyznają rację poszkodowanym. Jeśli w Twojej kalkulacji pojawił się taki współczynnik – masz prawo dochodzić pełnego odszkodowania.

---

Bartosz Kowalak – radca prawny, wspólnik w KOWALAK JĘDRZEJEWSKA KONRADY I PARTNERZY ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI. Od lat zajmuję się prawem odszkodowawczym z pasją. Więcej o mojej praktyce znajdziecie na www.prawnikpoznanski.pl.

Masz pytanie o zaniżone odszkodowanie? Zostaw komentarz lub napisz: kancelaria@prawnikpoznanski.pl

---

Źródła:

• Art. 361 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r., sygn. akt I CKN 1466/99
• Wyrok SR dla Wrocławia-Śródmieścia z dnia 24 lipca 2013 r., sygn. akt VIII C 1510/12
• Wyrok SR z dnia 6 maja 2014 r., sygn. akt I C 1128/13