
Wartość rzeczywista a wartość odtworzeniowa
Pojęciami, które pojawiają się przy ubezpieczeniach majątkowych, a które mają istotny wpływ na wysokość składki a dalej na wysokość uzyskanego odszkodowania są pojęcia ubezpieczenia mienia według tzw: wartości odtworzeniowej (nowa) lub wartości rzeczywistej.
O co chodzi w tym rozróżnieniu? Wiadomo, że jak nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze. Prawda ta ma jak najbardziej zastosowanie do tego problemu.
Otóż udając się do agenta celem ubezpieczenia naszego mienia chcemy je ubezpieczyć na jak najwyższą sumę, za jak najmniejsze pieniądze. Gdy przyświeca nam taki cel, to ubezpieczyciel przygotował dla nas pewne warianty ubezpieczenia, o których skutkach warto pamiętać wybierając model ubezpieczenia się.
Załóżmy, iż przedmiotem ubezpieczenia jest nieruchomość, dom jednorodzinny. Powiedzmy wybudowany i zamieszkały jakieś 20 lat temu, którego wyposażenie miało miejsce na przestrzeni tych dwudziestu lat. Są tu więc i elementy nowe jak i elementy wyposażenia o większym stażu lat.
Jaka jest więc wysokość naszej szkody, w sytuacji gdy dajmy na to los sprowadził na naszą nieruchomość pożar w wyniku, którego majątek ten utraciliśmy?
Nie mając domu należałoby go od nowa wybudować, wówczas potrzebujemy np. miliona złotych na taką inwestycję, ale dom który zasiedliliśmy był już częściowo zużyty, zamortyzowany- gdybyśmy go więc sprzedawali, to dostalibyśmy jedynie połowę tej kwoty.
Na przeciw temu dylematowi wyszli ubezpieczyciele, którzy proponują ubezpieczenie w dwóch wariantach, tańszym- w opcji wartości rzeczywistej i znacznie droższym- wartości odtworzeniowej.
W przypadku wyboru wariantu droższego ( znacznie wyższa składka ubezpieczeniowa, bo i ryzyko ubezpieczyciela większe) odszkodowanie powinno odpowiadać kosztom, które zostały poniesione w celu przywrócenia ubezpieczonego mienia do stanu sprzed powstania szkody. Czyli ubezpieczyciel powinien pokryć całość kosztów takich jak naprawa, remont czy odbudowa, w tym samym miejscu uwzględniając dotychczasowy charakter nieruchomości.
W podanym wyżej przypadku mimo iż nasza nieruchomość warta jest jedynie 500 tyś zł, to wysokość odszkodowania, które otrzymamy może być znacznie większa, bo uwzględniać będzie koszty odtworzenia nieruchomości do stanu sprzed zdarzenia.
Gdybyśmy jednak ubezpieczyli się w opcji wartości rzeczywistej, to sumą ubezpieczenia jest wartość nieruchomości uwzględniająca zużycie eksploatacyjne. W tym przypadku odszkodowanie jakie uzyska poszkodowany nie będzie obejmowało kosztów naprawy i innych podobnych, lecz będzie ustalone jako wartość tej nieruchomości przed wypadkiem przy uwzględnieniu jej zużycia.
I na koniec można odwołać się do przykładu z OWU największego polskiego ubezpieczyciela:
OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA PZU Dom ustalone uchwałą Zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Spółki Akcyjnej nr UZ/354/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r.
§ 2
120) wartość nowa – wartość odpowiadająca kosztom przywrócenia mienia do stanu nowego, lecz nie ulepszonego:
a) w przypadku mieszkania, domu, budynku niemieszkalnego lub budynku niemieszkalnego w stadium budowy, budowli, obiektu specjalistycznego oraz nagrobka cmentarnego – wartość odpowiadająca kosztom naprawy lub odbudowy określona zgodnie z zasadami kalkulacji i ustalania cen robót budowlanych, elektrycznych i instalacyjnych stosowanych w budownictwie z uwzględnieniem dotychczasowej konstrukcji, wymiarów i standardu wykończenia, przy zastosowaniu takich samych lub najbardziej zbliżonych materiałów,
b) w przypadku stałych elementów – wartość odpowiadająca kosztom naprawy lub odbudowy określona zgodnie z zasadami kalkulacji i ustalania cen robót budowlanych, elektrycznych i instalacyjnych stosowanych w budownictwie z uwzględnieniem dotychczasowej konstrukcji, wymiarów i standardu wykończenia, przy zastosowaniu takich samych lub najbardziej zbliżonych materiałów, lub nabycia (wytworzenia) nowego przedmiotu tego samego lub najbardziej zbliżonego rodzaju, tej samej lub najbardziej zbliżonej marki przy uwzględnieniu średnich cen obowią zujących na danym terenie oraz kosztów montażu,
c) w przypadku ruchomości domowych – wartość odpowiadająca kosztom naprawy lub nabycia (wytworzenia) nowego przedmiotu tego samego lub najbardziej zbliżonego rodzaju, tej samej lub najbardziej zbliżonej marki przy uwzględnieniu średnich cen obowiązujących na danym terenie oraz kosztów montażu;
122) wartość rzeczywista – wartość nowa pomniejszona o wartość stanowiącą iloczyn stopnia zużycia technicznego i wartości nowej;