Kategoria: zadośćuczynienie za śmierć

Jakie zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej proponuje zakład ubezpieczeń, a jakie zasądza Sąd

Ostatnio na łamach blogu o odszkodowaniach napisałem kilka artykułów dotyczących dochodzonych, czy należnych kwot tytułem zadośćuczynienia osobom poszkodowanym. Staram się w takich wpisach odwołać się do przykładu, tj konkretnych wyroków jakie zapadły w danej sprawie.

Analizując te wyroki naszedł mnie pomysł na niniejszy artykuł, który pozwoli też wyrobić sobie zdanie osobom poszkodowanym, którym ubezpieczyciel przyznał jakieś zadośćuczynienie lub w ogóle odmówił wypłaty zadośćuczynienia, czy warto mimo wszystko iść do sądu.

Oczywiście sam fakt, iż w danej sprawie rozpoznawanej przez Sąd Rejonowy w Poznaniu, czy Sąd Okręgowy w Warszawie zapadł taki a nie inny wyrok nie oznacza od razu, iż w sprawie Czytelnika, który jest zainteresowany niniejszym tematem rozstrzygnięcie będzie podobne.

Niemniej jednak za pomocą porównania kilku wyroków będzie można sobie wyrobić zdanie na temat strategii ubezpieczycieli w sprawach związanych z dochodzeniem zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej.

Poniżej przedstawię kilka wyroków wraz z wskazaniem kwoty jaką ubezpieczyciel zaproponował dobrowolnie osobie, której bliski zginął w wypadku komunikacyjnym oraz kwoty jaką ostatecznie zasądził sąd. Jak się łatwo domyśleć różnice są zasadnicze.

  1. Sąd Okręgowy w Sieradzu zasądził 50.000 zł zadośćuczynienia za śmierć ojca, gdy pozwany zakład ubezpieczeń w ogóle odmówił wypłaty jakiejkolwiek kwoty. W uzasadnieniu wyroku o sygn. akt: Sygn. akt I C 347/14 czytamy:

„Uwzględniając rozmiar krzywdy, jakiej doznała powódka na skutek straty ojca Sąd doszedł do przekonania, iż właściwą kwotą zadośćuczynienia za śmierć M. J. (2), będzie kwota 50.000,00 zł na rzecz M. J. (1). Funkcją zadośćuczynienia jest bowiem rekompensacja strat niemajątkowych, krzywdy wywołanej przez śmierć najbliższego członka rodziny. Istota szkody niemajątkowej wiąże się z naruszeniem czysto subiektywnych przeżyć człowieka. Śmierć rodzica dla osoby dopiero co wchodzącej w dorosłość była traumatycznym wstrząsem i do tej pory jest niewątpliwie źródłem niepokoju. Zważyć w tym miejscu należy, że żałoba występująca u powódki miała charakter żałoby patologicznej. Nagła i tragiczna śmierć ojca była dla powódki wydarzeniom traumatyzującym, wiązała się z zerwaniem bliskiej więzi emocjonalnej i wpłynęła zaburzająco na proces kształtowania się osobowości. M. J. (1) zamknęła się w sobie, nie mogła spać, miała problemy z nawiązywaniem kontaktów z ludźmi. Powódka po śmierci ojca przez 3-4 lata uczęszczała do specjalisty psychologa. Przez okres około 2 lat przyjmowała leki na uspokojenie. Obecnie w obrazie klinicznym stwierdza się występowanie u M. J. (1) cech osobowości histrionicznej, których ukształtowanie w istotny sposób wiąże się z traumatycznymi przeżyciami związanymi z utratą ojca w okresie adolescencji. Stanowi to wskazanie do terapii psychologicznej”

2.Sąd Rejonowy w Lubinie w wyroku o Sygn. akt: I C 600/14, zasądził kwotę 13.000 zł ponad wypłaconą wcześniej kwotę 12.000 zł. Łącznie więc poszkodowany za śmierć osoby bliskiej- ojca otrzymał 25.000 zł. Przy czym trzeba podkreślić, iż Sąd uwzględnił 50% przyczynienie się zmarłego do zdarzenia, gdyby nie przyczynienie zadośćuczynienie za śmierć wyniosłoby 50.000 zł.

W swoich motywach Sąd wskazał:

„Powód jest niewątpliwie osobą bliską w rozumieniu art. 446 § 4 k.c. Jak wynikało z przesłuchania świadków oraz samego powoda, łączyła go z ojcem bardzo bliska więź. Słusznie zauważyła strona pozwana, że w chili śmierci ojca, powód miał 32 lata i miał już własną rodzinę (żonę), inaczej bowiem należy oceniać utratę rodzica w wieku dziecięcym, a inaczej w wieku dorosłym, kiedy perspektywa odejścia rodziców z uwagi na ich wiek staje się bliższa i bardziej realna. Nie sposób jednak nie dostrzec, że śmierć R. M., była nagła, nioczekiwana i nastąpiła w tragicznych okolicznościach, a to nie pozwala uznać jej za naturalną kolej rzeczy. Z zeznań i powoda wynika zaś, że pomimo, iż w chwili śmierci był teoretycznie dorosły i samodzielny, to jednak jego zależność od rodziców, w tym od ojca była znaczna. Powód otrzymywał pomoc finansową i rzeczową od rodziców, od nich otrzymał mieszkanie, z ojcem widywał się codziennie, traktowali się jak przyjaciele. O tym jak znaczną rolę odgrywał w życiu powoda ojciec świadczą jego słowa cyt: „(…)wszystko spadło na mnie, człowiek wtedy dowiaduje się ile jest do zrobienia(…)”. Powód bardzo przeżył śmierć ojca, jego smutek potęguje fakt, że jego syn, a wnuk zmarłego nie zdążył go poznać, powód bardzo często wspomina ojca, odwiedza jego grób. Smutek i żal smutek towarzyszą powodowi do dzisiaj, a emocje te manifestowały się chociażby w trakcie przesłuchania przed Sądem, kiedy to powód płakał. Dla powoda śmierć ojca przyniosła dalsze negatywne skutki, stracił bowiem matkę, u której śmierć R. M. wywołała nawrót choroby nowotworowej i śmierć.

Mając na względzie wszystkie powyższe okoliczności, Sąd uznał, że kwotą zadośćuczynienia adekwatną do krzywdy i cierpienia jakie doznał powód na skutek śmierci ojca jest kwota 25.000 zł i to przy uwzględnieniu przyczynienia się zmarłego do powstania szkody w 50%.”

3.Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim zasądził za śmierć syna kwotę 70.000 zł, gdy ubezpieczyciel w toku postępowania likwidacyjnego przyznał jedynie 10.000 zł. Sąd wiec uznał, iż krzywda jest osiem razy większa niż sugerował to pozwany ubezpieczyciel.

W uzasadnieniu do wyroku o sygn. akt: I C 905/15, Sąd ten wskazuje:

„Przenosząc powyższe na realia niniejszej sprawy wskazać trzeba, że śmierć A. T. skutkowała naruszeniem dobra osobistego J. T. w postaci zerwania więzi rodzinnej. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że powód ze swoim jedynym synem miał szczególnie dobre relację, był z nim związany, zżyty, syn dopiero od niedawna mieszkał samodzielnie, a co weekend, święta i wakacje był w domu rodzinnym. Powód prowadził warsztat mechaniczny, syn mu w nim pomagał studiując jednocześnie mechanikę. Na szczególnie zażyłe relacje wskazywała świadek J. L..

Ustalając wysokość należnego zadośćuczynienia sąd brał pod uwagę dotychczas wypłacone kwoty. Bezsporne było, że pozwany wypłacił powodowi kwotę 10000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę po śmierci A. T..”

4.Sąd Okręgowy w Poznaniu, w sprawie  o sygn: akt I C 923/15 zasądził na rzecz rodziców zmarłego dziecka po 88.000 zł, wcześniej poszkodowani otrzymali od zakładu ubezpieczeń po 12 tyś zł. Łącznie wiec sąd uznał krzywdę powodów za śmierć osoby bliskiej na 100 tys złotych. Czyli prawie 9 krotna różnica.

W uzasadnieniu Sąd wskazał:

„Odnosząc poczynione w tej części uzasadnienia uwagi do okoliczności niniejszej sprawy, po uwzględnieniu zakresu doznanej przez powodów krzywdy wskutek śmierci ich syna J. J. (1), uznać należy, że mające je rekompensować zadośćuczynienie jest należne powodom. Powodowie wykazali istniejące więzi rodzinne pomiędzy każdym z nich a zmarłym J. J. (1), a ponadto wykazane zostały doznane cierpienia, ich rozmiar, uwzględniając czas trwania, długotrwałość i nasilenie cierpień psychicznych, wiek uprawnionych, a także konsekwencje powstałe w życiu powodów w związku ze śmiercią J. J. (1), upływ czasu oraz aktualne sytuacje powodów.

Z dokonanych w niniejszym postępowaniu ustaleń niewątpliwie wynika, że śmierć syna stanowiła dla powodów źródło cierpień psychicznych, a rozmiar doznanej przez nich krzywdy bezsprzecznie wpłynął na ich dalsze życie. Powodów łączyły silne więzi emocjonalne z synem. Co istotne, w aspekcie poczynionych ustaleń nie budzi również żadnych wątpliwości Sądu, że skutki tragicznej śmierci, mimo upływu 15 lat, powodowie, odczuwają po dziś dzień.

Śmierć J. J. (1) była traumatycznym przeżyciem dla powodów. Syn stron w chwili śmierci miał 22 lata. Mieszkał z rodzicami oraz bratem A., który również zginął w wypadku. Powodowie w ciągu jednego dnia stracili jednocześnie dwóch synów. Była to dla nich ogromna trauma. J. J. (1) miał dobre relacje z rodzicami. Pomagał w pieczarkarni, radził się u ojca. Ponadto prowadził swoją firmę, która docelowo miała być rodzinną firmę. Po śmierci syna, powód zakończył działalność tej firmy.

Śmierć własnego dziecka, zwłaszcza w młodym wieku, jest dla każdego rodzica ogromnym szokiem i źródłem cierpień, a niekiedy nawet upływ czasu tego nie zmieni, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie. Powodom trudno było zaakceptować śmierć dziecka, co jednoznacznie wynika z opinii biegłych sądowych psychologa klinicznego i psychiatry. Powodowie przeszli długotrwałe leczenie psychiatryczne i to nie tylko w warunkach domowych, poprzez zażywanie leków, ale także byli wielokrotnie hospitalizowany.”

5.Sąd Okręgowy w Warszawie Sygn. akt I C 100/15 zasądził kwotę 100.000 tyś zł dla jednego z powodów i dla drugiego 85.000 zł za śmierć matki. W sprawie tej ubezpieczyciel w ogóle nie uznał krzywdy powódki.

W uzasadnieniu czytamy:

„Przedstawione argumenty przemawiały – zdaniem Sądu – za dyferencjacją kwot zadośćuczynienia należnego każdemu z powodów i przyznaniem tego zadośćuczynienia w kwocie 85.000,00 zł na rzecz powoda i w kwocie 100.000,00 zł na rzecz powódki.

W ocenie Sądu, tak ustalone kwoty uwzględniają silną więź łączącą powodów z matką i okoliczność, że jej śmierć stanowiła dla nich traumatyczne zdarzenie nasilone ze względu na nagłość wypadku i przedwczesność tej śmierci. Zasądzone na rzecz każdego z powodów kwoty zadośćuczynienia stanowią rekompensatę z tytułu doznanej przez nich szkody niemajątkowej obejmującej ich cierpienia psychiczne związane ze śmiercią matki, zarówno już doznane, jak i te które mogą jeszcze występować w przyszłości. Przyznane zadośćuczynienia mają charakter całościowy i stanowią kwoty o tyle odpowiednie

w okolicznościach niniejszej sprawy, by powodowie mogli za ich pomocą zatrzeć poczucie krzywdy. Jednocześnie nie ma podstaw do uznania, że przyznane powodom kwoty

w powyższej wysokości stanowią ze względu na swoją wysokość represję majątkową, bądź są nadmierne. W opinii Sądu, wskazane kwoty zadośćuczynienia powinny stanowić dla każdego z powodów ekonomicznie odczuwalną wartość, a jednocześnie spełnią swą funkcję kompensacyjną i pomogą im w złagodzeniu poczucia krzywdy, przy jednoczesnym zachowaniu ich w rozsądnych granicach. Uwzględniają one bowiem dramatyzm ich doznań, okoliczność, że powodowie utracili matkę, a więc osobę z którą byli bardzo silnie związani oraz cierpienia wywołane jej tragiczną śmiercią, nie pomijają także istotnego faktu, że powodowie wskutek wypadku drogowego utracili jednego z najbliższych członków rodziny, z którym jeszcze przez wiele lat mogliby tworzyć zgodną rodzinę. Naruszenie tych więzi rodzinnych zasługiwało bez wątpienia na ochronę. Sąd miał przy tym na uwadze, iż zadośćuczynienie spełnia swoją kompensacyjną funkcję jeżeli jest realne – tj. jego wysokość przedstawia dla poszkodowanego odczuwalną ekonomicznie wartość. Zdaniem Sądu, przyznanie powodom niższych kwot spowodowałoby, że ich poczucie krzywdy nie tylko nie zostałoby złagodzone, ale uległoby nasileniu, gdyż poczuliby się zlekceważeni. Powyższe kwoty są, w zdaniem Sądu, adekwatne do doznanej przez powodów krzywdy, mieszczą się w rozsądnych granicach, nie prowadząc do wzbogacenia się powodów, a zarazem stanowią kwoty odczuwalne.”

I jak Państwo uważacie, warto iść do sądu przeciwko zakładowi ubezpieczeń?

Odszkodowanie za zarażenie włośnicą

1024px-trichinella_spiralis
włosień spiralny  – autor: Stefan Walkowski

Włośnica inaczej trychinoza lub trichinelloza to bardzo poważna i wyniszczająca organizm pacjenta choroba pasożytnicza. Choroba ta jest wywoływana przez  włośnia krętego (Trichinella spiralis). Włośnicą można zarazić się, spożywając mięso zawierające larwy włośnia spiralnego. Najczęściej zjadając nieprzebadane lub źle przebadane mięso dzika lub świni.

Po zjedzeniu zarażonego mięsa w organizmie człowieka uwalniają się larwy, które po okresie dojrzewania rodzą tysiące swoich potomków, którzy następnie w postaci larwalnej przedostają sie do mięśni przepony, ale znajduje się je również w mięśniach międzyżebrowych, języku, krtani, mięśniach grzbietu. Po osiedleniu się otorbiają się, tworząc tzw. wągry, których otoczka ulega z czasem zwapnieniu. W tej postaci, odizolowane od organizmu, larwy mogą przeżyć w organizmie człowieka nawet 20–40 lat.

Objawy włośnicy mogą pojawić się już na drugi dzień po mięsnej uczcie. Do najczęstszych symptomów należą: obrzęk oczu i twarzy, bóle mięśni, biegunka, nudności i wymioty,  wykwity skóry, bóle brzucha, zmęczenie, gorączka, bóle głowy, dreszcze, kaszel.

W ciężkich przypadkach włośnicy ( im więcej larw zjemy tym może mieć ona bardziej drastyczny przebieg) może dojść do problemów kardiologicznych i zaburzeń oddychania oraz koordynacji ruchów. Najcięższe przypadki mogą zakończyć się śmiercią.

Jak się ma zarażenie włośnicą do możliwości dochodzenia odszkodowania, czy zadośćuczynienia?

No cóż raczej do rzadkości należą przypadki, gdy pacjent sam upolował dzika, czy ubił przez siebie hodowaną świnię, a następnie bez przebadania mięso to zjadł. W takim przypadku trudno mówić o możliwości dochodzenia odszkodowania.

Zazwyczaj jednak poszkodowani pacjenci zarażają sie po zjedzeniu zakażonego mięsa nabytego w normalnym sklepie mięsnym lub w sklepie z dziczyzną.

Skoro w sprzedaży znalazło się zainfekowane mięso, to ktoś musiał popełnić jakiś błąd. Mięso trzody chlewnej i dzików podlega bowiem obowiązkowemu badaniu także na obecność włośnia spiralnego w jego tkankach. Jeżeli więc larwy włośnia w tym mięsie się znajdują, to albo nie zostało ono przebadane, ale zostało przebadane źle.

Jeżeli nie zostało ono przebadane i np. sklepikarz wprowadził do sprzedaży kiełbasę niewiadomego pochodzenia, to w sposób oczywisty winę za dopuszczenie do zarażenia jego konsumentów ponosi ta osoba.

Innym przypadkiem i to takim, który prowadziłem w mojej Kancelarii jest sytuacja, gdy błąd leżał po stronie weterynarza badającego mięso.

Do mojej kancelarii zgłosiły sie trzy osoby, które miały przyjemność brać udział w imprezie na północy wielkopolski. Jedną z atrakcji kulinarnych była, jak to poszkodowani określali; „przepyszna” kiełbasa z dzika. Kiełbasa okazała sie tak pyszna, że cała trójka spędziła kilka ciężkich tygodni w szpitalu.

W toku prowadzonego przez Policję dochodzenia ustalono, iż winnym jest weterynarz, który z lenistwa lub chęci zysku podbił świadectwo mięsu dzika, którego w ogóle nie przebadał. Mięso trafiło na wędliny i dalej na stół przy, którym biesiadowała trójka mieszkańców Poznania.

Jakie zadośćuczynienie za zarażenie włośnicą?

Na to pytanie trudno jednoznacznie odpowiedzieć z tej przyczyny, iż przebieg choroby może być bardzo różny w zależności od ilości skonsumowanych larw włośnia spiralnego, swojego stanu zdrowia i odporności oraz sukcesu wdrożonego leczenia. Tak jak napisałem we wstępie choroba ta może mieć bardzo poważny przebieg i nawet prowadzić do śmierci, ale może też zostać zaleczona, bo o wyleczeniu włośnicy chyba nie ma mowy.

Problem ten zauważył nawet Ustawodawca, który w tabeli procentowego uszczerbku na zdrowiu przewidział, iż ustalony uszczerbek na zdrowiu przez biegłego lekarza w toku badania chorego na chorobę zakaźną może być ustalany w widełkach, które mieszczą się między 0 a 100 % uszczerbkiem.

Jak natomiast skończyła sie historia odszkodowania dla moich klientów zarażonych włośniem?

W pierwszej kolejności po ustaleniu, iż to weterynarz z podpoznańskiej miejscowości jest winnym zaniedbania zostało do niego skierowane wezwanie do zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 100.000 zł, którą to sumę uważaliśmy za adekwatną do konsekwencji włośnicy i jej przebiegu u moich klientów. Po drugie, jako że weterynarz wykonuje zawód, z którym łączy sie spore ryzyko powstania szkód zwykle osoby ten zawód wykonujące posiadają polisę OC- od odpowiedzialności cywilnej z tytułu szkód do jakich mogą się dopuścić wykonując swój zawód.

Niestety okazało sie, iż weterynarz poskąpił na wykupieniu polisy, co uniemożliwiło dochodzenie wyżej wskazanej kwoty od zakładu ubezpieczeń. Jedyną osobą, która zatem mogła zapłacić reprezentowanym przeze mnie klientom był sam weterynarz. Nie był to jednak właściciel prężnie działającej kliniki, a jego majątek nie pozwalał na pokrycie tak skumulowanych roszczeń. Tak więc moi klienci po długich negocjacjach zawarli z weterynarzem ugodę na podstawie, której zapłacił 5 poszkodowanym po 30 tys złotych zadośćuczynienia.

 

Zadośćuczynienie za śmierć ojca- w jakiej wysokości się należy?

albert_edelfelt_-_pietro_ja_mario_krohnin_muotokuva-1Prawie zawsze pierwszym i podstawowym pytaniem, które kierują do mnie klienci w sprawie związanej z dochodzeniem zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej jest pytanie: ile mi się należy?

Trudno się dziwić, gdyż w sporze z ubezpieczycielem, czy sprawcą wysokość zadośćuczynienia należnego za śmierć bliskiego ma zasadniczy charakter i do ustalenia tej wartości cała ta sprawa się sprowadza.

W niniejszym wpisie chciałbym się zatem odnieść do próby odpowiedzi na tak postawione pytanie, przy czym konkretnie niniejszy wpis dotyczyć będzie wysokości należnego zadośćuczynienia za śmierć ojca.

Ile zatem powinno wynosić zadośćuczynienie za śmierć ojca z winy osoby trzeciej?

Oczywiście jak na prawnika przystało prawidłową odpowiedzią na tak postawione pytanie jest odpowiedź, „to zależy”. Zależy- ale od czego?

Po pierwsze i najważniejsze od intensywności relacji jakie łączyły dziecko z jego rodzicem. Rodziny co oczywiste są różne, a relacje i stosunki panujące między bliskimi też w sposób różny się układają. Inna będzie sytuacja dziecka wychowującego się z ojcem, a inna dziecka z rodziny rozbitej, gdzie kontakt z ojcem będzie ograniczony do cotygodniowego widzenia w ramach uregulowanych kontaktów.

Po drugie od wieku uprawnionego do żądania zadośćuczynienia. Inaczej będzie więc wyglądało zadośćuczynienie dla dziecka, a inaczej dla dorosłego, czy dorastającego syna lub córki zmarłego.

Jest to zresztą dość oczywiste inny wpływ śmierć ojca będzie miała dla kilkuletniej dziewczynki, czy chłopca, które to dziecko przez dużą część swojego dorastania będzie pozbawione rodzica, jego pomocy, wychowania i miłości. Inaczej w sytuacji dziecka już dorosłego, gdzie te więzi są już znacznie słabsze, stosunek zależności już praktycznie nie istnieje, a takie zdarzenie jak śmierć rodzica jest niejako naturalnym i spodziewanym etapie w życiu każdego z nas.

Nie bez znaczenia jest też stopa życiowa i ogólne warunki majątkowe zmarłego i uprawnionego. Co prawda zadośćuczynienie powinno odpowiadać przeciętnej stopie życiowej, niemniej jednak sąd powinien także brać te okoliczności pod uwagę.

Kolejna bardzo istotną kwestią jest okoliczność bardzo subiektywna jaką jest sposób przeżywania żałoby. Sąd musi wziąć pod uwagę takie ulotne i trudno uchwytne okoliczności jak długotrwałość i charakter bólu i cierpień po zmarłym, powstała trauma, czy wielkość doznanego cierpienia po tak przykrym, tragicznym i nieodwracalnym zdarzeniu.

Pod ocenę sądu winny być poddane także odczucia dziecka zmarłego jak poczucie osamotnienia, wstrząs psychiczny. Czasami nawet takie zdarzenie prowadzi do powstania choroby o podłożu psychicznym. Poczucie żalu, straty, tęsknoty , utraty czerpania z życia radości.

Tak więc okoliczności, które sąd, czy wcześniej zakład ubezpieczeń biorą pod uwagę jest mnóstwo.

Kolejną istotną kwestią jest sąd, do którego zostało skierowane roszczenie. Inaczej do kwestii wysokości podchodzą sądy w różnych regionach Polski. Co więcej zupełnie inaczej orzekają sądy w tej samej apelacji ale na różnym etapie instancyjnym.

Tytułem przykładu z własnego podwórka a więc sądów z Poznania i okolic, to mogę stwierdzić, iż zarówno sądy rejonowe w Poznaniu jak i sąd okręgowy wydają wyroki, gdzie zasądzane kwoty w moim odczuciu są godne. Zupełnie inne podejście ma natomiast Sąd Apelacyjny w Poznaniu, który często obniża zasądzone wyrokami Sądu Okręgowego w Poznaniu kwoty zadośćuczynienia.

Tak więc bez odniesienia się do konkretnej sprawy nie sposób wskazać jakiego rzędu kwoty za śmierć ojca w wypadku komunikacyjnym lub innym wypadku można się od ubezpieczyciela domagać.

Generalnie zakres ten moim zdaniem mieści się w przedziale od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu tysięcy złotych. Przy czym mowa tutaj tylko i wyłącznie o zadośćuczynieniu za śmierć ojca. Gdyż w związku z śmiercią bliskiego mogą pojawić się jeszcze inne roszczenia, jak jednorazowe odszkodowanie, renta, czy zwrot kosztów. Tak więc globalna suma zadośćuczynień i odszkodowań może być znacznie większa.

Żeby nie być gołosłownym, to odwołam się do kilku wyroków sądów wskazując także na ustalony przez te sądy stan faktyczny.

I tak w wyroku o sygn. Akt: XII C 2098/15 wydanym przez Sąd Okręgowy w Poznaniu w dniu 2016-04-1 Sąd ten zasądził po uwzględnieniu wcześniejszej wypłaty kwotę 80 tyś tytułem zadośćuczynienia przy następującym stanie faktycznym:

„W chwili śmierci ojca powódka miała 13 lat. Ojciec powódki zginął o 23.10. Ona o tym fakcie dowiedziała się od swojej matki rano następnego dnia. Początkowo powódka nie przyjęła do wiadomości śmierci ojca. O drastycznych okolicznościach śmierci powódka dowiedziała się z relacji innych osób. Powódka odczuwała silny ból po stracie ojca, a także cierpiała na bezsenność, duszności, bała się ciemności i miała koszmary. Nie korzystała z pomocy psychologa. Obecnie nadal zdarza jej się odczuwać lęki i budzić się nagle w nocy.

Powódkę łączyła więź emocjonalna z ojcem, był on dla niej wsparciem, uczestniczył w jej wychowaniu.

W związku z tym, że powódka była najstarszą z trójki sióstr, spadło na nią część obowiązków związanych z opieką nad młodszym rodzeństwem. W czasie, kiedy jej mama była w pracy, powódka opiekowała się rodzeństwem, sprzątała, gotowała. Była także powiernikiem matki, która wymagała wsparcia. Inni dorośli z rodziny mówili jej, że powinna pomagać mamie i siostrom. Powódka wyprowadziła się z domu rodzinnego, gdy miała 18 lat, potem rozpoczęła studia w T.. W czasie wolnym starała się przyjeżdżać do domu, wspierała nadal matkę w wychowaniu młodszych sióstr. Po studiach powódka przeprowadziła się do G., gdzie pracuje. Jej zarobki stanowią kwotę 3.200 zł brutto miesięcznie. Obecnie powódka zamierza wyjść za mąż.

Sąd w niniejszej sprawie kierował się przede wszystkim rozmiarem krzywdy, jakiej w wyniku śmierć ojca doznała powódka, mając na względzie charakter łączącej ją z poszkodowanym więzi. Ponadto Sąd miał na względzie sytuację osobistą i majątkową powódki. Sąd uznał, że żądana przez powódkę kwota 82.000 zł zadośćuczynienia jest nadmierna. Ocena całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego, pozwoliła na ustalenie, że więź łącząca powódkę z ojcem była silna , a strata ojca w młodym wieku była dla powódki traumatycznym przeżyciem. Uporanie się z bólem, rozpaczą i poczuciem straty wymagało czasu. Powódkę łączyła więź emocjonalna z ojcem, jednak trudno obecnie określić skutki wypadku w sferze psychicznej powódki w odniesieniu do jej przyszłego życia rodzinnego i zawodowego, jednak pewne jest, że wskutek śmierci ojca utraciła osobę najbliższą, bowiem zapewniał on jej poczucie bezpieczeństwa, bliskości i szczęśliwe dzieciństwo, zwłaszcza z uwagi na fakt, iż powódka wychowywała się w pełnej rodzinie. Mając 14 lat powódka musiała częściowo przejąć obowiązki rodzica i zaopiekować się swoimi młodszymi siostrami, nagle oczekiwano od niej, że będzie zachowywać się jak osoba dorosła. Powódka utraciła możliwość duchowego i materialnego wsparcia ze strony ojca i pozbawiona została jego osobistych starań o jej wychowanie. Powyższe okoliczności, zdaniem Sądu, uzasadniają przyznanie powódce zadośćuczynienia w kwocie 80.000 zł, a mając na względzie, że pozwany już wypłacił jej 18.000 zł w punkcie I wyroku zasądzono na rzecz powódki zadośćuczynienia w kwocie 62.000 zł. W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił.

Sąd, ustalając wysokość zadośćuczynienia wziął pod uwagę stopień nasilenia cierpień psychicznych powódki, fakt, iż poradziła ona sobie z krzywdą jaka ją spotkała, brak rozstroju zdrowia wywołanego tragiczną śmiercią osoby najbliższej oraz konieczności korzystania z pomocy psychologicznej. W chwili obecnej powódka ukończyła studia, podjęła pracę, planuje małżeństwo. Mając na względzie znaczny upływ czasu od chwili wypadku, któremu uległ ojciec powódki do chwili wystąpienia przez nią z roszczeniem o zadośćuczynienie (13 lat), Sąd doszedł do wniosku, że konsekwencje tego zdarzenia są aktualnie dla powódki mniej dotkliwe.”

W innym wyroku o Sygn. akt. I ACa 281/15 wydanym przez Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w dniu 29 października 2015 r. Sąd ten orzekł na rzecz poszkodowanego 100.000 zł tytułe zadośćuczynienia za śmierć ojca uwzględniając wcześniej zasądzoną kwotę 45.000 zł i przyznaną w postępowaniu likwidacyjnym kwotę 10.000 zł.

Sąd ten ustalił co następuje:

„Zasadnie zauważono w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno jest ocenić i wyrazić w formie pieniężnej. Dlatego każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, przy czym ocena ta powinna opierać się na kryteriach obiektywnych, a nie na wyłącznie subiektywnych odczuciach osób pokrzywdzonych. Stąd miarą cierpienia wywołanego nagłą śmiercią osoby najbliższej mogą być tylko okoliczności zewnętrzne, które dadzą się w jakiś sposób zweryfikować i ocenić. W judykaturze, już na tle art. 448 k.c. w związku z art. 23 i 24 § 1 k.c., pojawiło się szereg wypowiedzi wskazujących na okoliczności, które powinny być brane pod uwagę przy ocenie rozmiaru krzywdy wywołanej nagłą śmiercią osoby bliskiej w wyniku czynu niedozwolonego i naruszenia tym samym dobra osobistego w postaci utrzymywania bliskiej więzi rodzinnej z taką osobą. Takie okoliczności (kryteria) to wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania, wiek pokrzywdzonego (por. np. wyrok SN z dnia 3 czerwca 2011r. III CSK 279/10).

Przytoczone wyżej kryteria oceny mają – rzecz jasna – jedynie wymiar ogólny i rozstrzygające znaczenie mają okoliczności ustalone w odniesieniu do konkretnej osoby pokrzywdzonej. Tylko, bowiem rozważenie zindywidualizowanych przesłanek może stanowić podstawę do określenia odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (por. wyrok SN z dnia 20 kwietnia 2005r. IV CSK 99/05).

Uzasadnienie zaskarżonego wyroku pokazuje, że Sąd I instancji, uwzględniając kryteria ogólne, takiej właśnie zindywidualizowanej oceny dokonał. Uwzględniając jednak kryteria ogólne należało mieć na uwadze takie indywidualne okoliczności jak fakt, iż krzywda wywołana śmiercią ojca była i jest nadal dla powódki niezwykle dojmująca – ujemne przeżycia powódki z tym związane są nadal bardzo silne. Śmierć J. B. nastąpiła nagle i nieoczekiwanie. Poczucie krzywdy wynika u powódki z osobistego żalu, bólu osamotnienia i obawy przed przyszłością. Powódka stanowiła z ojcemkochającą się rodzinę, należycie spełniającą w stosunku do każdego z jej członków swoje powinności, a jak uczy doświadczenie życiowe, nagła i tragiczna śmierć w takiej rodzinie jest dla pozostałych jej członków szczególnie trudnym i traumatycznym przeżyciem. Potwierdzają to fakty ustalone nie tylko w oparciu o dowody osobowe, ale także w oparciu o dokumentację medyczną świadczącą o głębokim urazie psychicznym, jaki śmierć ta wywołała u powódki.

Skonkretyzowane na gruncie rozpoznawanej sprawy okoliczności, wskazujące na istnienie szczególnie bliskiej więzi emocjonalnej pomiędzy powódką a jej zmarłym tragicznie ojcem, jego rolę w życiu powódki a także wstrząs psychiczny, jaki powódka przeżyła oraz wywołane nim cierpienia, pozwalają na przyjęcie, że kwota zadośćuczynienia przyjęta przez Sąd Okręgowy w niedostateczny sposób uwzględniała ów ponadprzeciętny rozmiar krzywdy doznanej przez powódkę. W konsekwencji doprowadziło to do znacznego ograniczenia kompensacyjnej roli zadośćuczynienia przez przyjęcie jako odpowiedniej, sumy oczywiście zaniżonej. Mając, zatem na uwadze również poziom zadośćuczynień zasądzanych w innych sprawach o zbliżonych stanach faktycznych Sąd Apelacyjny uznał, że sumą odpowiednią na gruncie niniejszej sprawy jest łącznie kwota 100.000 zł. Uwzględnia ona wypłaconą już powódce w postępowaniu likwidacyjnym kwotę 10.000 zł, zasądzoną przez Sąd I instancji kwotę 45.000 zł oraz dalszą kwotę 45.000 zł, dosądzoną przez Sąd II instancji.”

W jeszcze innym wyroku, który może nam posłużyć za przykład wydanym w dniu 10 kwietnia 2015 r. przez Sąd Rejonowy w Lubinie w sprawie o Sygn. akt: I C 1047/14 sąd ten zasądził po uwzględnieniu wcześniejszych wypłat jedynie 20.000 zł.

Odwołując się do treści tego wyroku:

„W chwili śmierci ojca powód miał 21 lat w. Uczył się jeszcze w technikum wieczorowym. Nie pracował. Latem , gdy rodzina wyjeżdżała do babci dorabiał sobie w sadach. Z ojcem układało mu się dobrze. Ojciec nauczył go grać w piłkę, razem chodzili na mecze. Po śmierci ojca odczuwał pustkę. Wszyscy znajomi mieli pełne rodziny. Święta zawsze spędzali razem , w dużym gronie rodzinnym, a po śmierci ojca te święta były już inne. Od tamtej pory częściej święta spędzane były w domu. Powód cierpi również z tego powodu, że widział jak śmierć ojca przeżywa jego matka. Ma żal również o to, że wobec sprawcy wypadku nie zostały wyciągnięte surowsze konsekwencje.

Powoda z ojcem łączyły wspólne zainteresowania, wspólne tematy do rozmów. Ojciec był dumny z powoda, że zaczął chodzić na siłownię. Wcześniej rodzina miała taką sytuację finansową, że nie było powoda stać na takie zajęcia. Powód więcej czasu spędzał z ojcem, gdy był młodszy. Z wiekiem zaczął więcej czasu spędzać ze swoim towarzystwem. W dalszym ciągu jednak z ojcemmajsterkował, czy też spędzał święta i uroczystości rodzinne.

Powód nie korzystał z pomocy psychologów ani psychiatry. Z matką i siostrą wspierali się wzajemnie jako rodzina.

Powód planuje zrobić kurs trenera personalnego i chciałby w rozwijać się w tym kierunku. Chciałby również dokształcać się w kierunku fizjoterapii, co jednak kosztuje.

Powód nie ma stałej pracy. Pracuje dorywczo, jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy. Okresowo pracował w Anglii. Korzysta z pomocy finansowej swojej dziewczyny.

Obecnie u powoda występują niewielkiego stopnia zaburzenia stresowe pourazowe nie skutkujące trwałym lub długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Nagła śmierć ojca nie spowodowała istotnych zakłóceń w jego sferze emocjonalno – motywacyjnej, społecznej, osobistej i zawodowej. Niewątpliwie powód przeżył śmierć ojca, ale radził sobie z tym w sposób niezakłócający istotnie jego funkcjonowania. Pracował, jest stałym związku partnerskim. Z punktu widzenia wiedzy psychologicznej i psychiatrycznej nie wykazuje odległych następstw poza przebytą reakcję żałoby , będącej normalną reakcją na śmierć bliskiej jemu osoby. Powód nie utracił sensu życia i własnej egzystencji, planuje swoją przyszłość. Nie wykazuje zaburzeń w pełnieniu ról społecznych. Potrafi dbać o własny związek partnerski, co świadczy o zdolnościach adaptacyjnych powoda do nowej sytuacji. J. P. nie był leczony psychiatrycznie , ani nie korzysta z psychoterapii. Nie zgłaszał również poważniejszych skarg i dolegliwości somatycznych. W sferze kontaktów społecznych relacje nawiązuje prawidłowo.

W ocenie Sądu roszczenie powoda jest jednak wygórowane.

Niewątpliwie określenie wielkości świadczenia w przypadku krzywdy może nastręczać trudności w praktyce sądowej. Trudno jest bowiem wyceniać rzeczy, których wyceniać się nie da. Czyż można wycenić , zrekompensować dziecku utratę rodzica ? Czy można pieniędzmi sprawić , aby strata ojca lub matki była dla dziecka do zniesienia ? Wydaje się , że nie ma takich pieniędzy, które przeciętnemu dziecku byłyby w stanie zapełnić pustkę po utracie ojca czy matki . W tej sytuacji nigdy nie będzie można powiedzieć o skompensowaniu takiej krzywdy. Można co najwyżej w zawsze ułomny sposób próbować łagodzić cierpienie, tęsknotę. W tej sprawie Sąd wziął pod uwagę , więź łączącą powoda ze zmarłym ojcem , wspólne zainteresowania i plany , a także wpływ śmierci ojca na jego życie i zmianę osobowości. Sąd nie ma wątpliwości , że więź łącząca powoda z ojcem była silna i że jej przerwanie było dla podwoda wielkim wstrząsem.

W tej sprawie Sąd uznał , że świadczenie w wysokości 10.000 zł będzie stanowiło dla powoda na tyle odczuwalną wartość , że pozytywnie wpłynie na jego bieżącą sytuację materialną i życiową . Kwota ta , w połączeniu z już wcześniej wypłaconym powodowi świadczeniem w wysokości 10.000 zł , pozwoli na zakup szeregu wartościowych ruchomości , czy też realizację projektów, na których urzeczywistnienie normalnie powód nie mógłby sobie pozwolić. Taki jest sens zadośćuczynienie . Nie można mówić o wzbogaceniu , bo żadne pieniądze nie zwrócą powodowi ojca . Zadośćuczynienie musi natomiast stanowić na tyle odczuwalną wartość, aby w pozytywny sposób wpłynąć na życie pokrzywdzonego.

W tej sprawie w ocenie Sądu wartość taką stanowi łączna kwota 20.000 zł.”

Jak więc widać na przykładzie zacytowanych orzeczeń kwoty jakie przyznawane są w związku z śmiercią ojca są bardzo różne. Tak więc warto zanim sprawę skieruje się do ubezpieczyciela, czy do sądu przeanalizować swoje szanse w oparciu o prawidłowe ustalenie stanu faktycznego i analizę orzeczeń wydawanych w danym sądzie.

A Państwo jak uważacie jaka kwota byłaby zasadna tytułem zadośćuczynienia w związku z śmiercią ojca?

Czy warto wnosić apelacje od wysokości kwoty zawartej w wyroku zasądzającym zadośćuczynienie?

Rozpoznawane przez Sąd sprawy o zadośćuczynienie charakteryzują się jedną istotną specyfiką- są to tzw. sprawy oparte o uznanie sędziowskie.

Termin „uznanie sędziowskie” oznacza, iż nie ma ścisłych matematycznych podstaw do wydania orzeczenia lecz suma kwoty zasądzanej tytułem zadośćuczynienia, za rozstrój zdrowia, uszczerbek na zdrowiu, czy śmierć osoby bliskiej jest niejako wynikiem procesu myślowego sędziego.

Rezultatem tego są np. rozbieżności w orzecznictwie co do wysokości zasądzanych kwot, mimo porównywalnych stanów faktycznych. W prawie że identycznej sprawie rozpoznawanej np w Poznaniu, żona zmarłego może otrzymać tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej 15 tyś złotych, gdy sąd w Rzeszowie zasądzi 250 tys złotych.

W zwiazku z tym pojawia się często pewien problem przy podejmowaniu decyzji dotyczącej wniesienia bądź nie apelacji od takiego wyroku.

Dajmy na to pozwalismy ubezpieczyciela o 100 tyś zł tytułem zadośćuczynienia. Sąd I Instancji zasądza 75 tyś złotych. Osoba poszkodowana jest niezadowlona z tego wyroku i chaiałaby wnieśc apelacje, Ubezpieczyciel równiez nie jest zadowolony i także chce wnieśc apelacje.

Czy jest w ogóle sens? I czy coś ogranicza możłiwosc wywiedzenia środka odwoławczego?

Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. W przypadku orzeczeń wydawnych w oparciu o uznanie sędziowskie Sąd drugiej Instancji może oddalić apelację, nawet zgadzajac się iż może suma zasądzona jest za duża lub za niska, ale mimo to oddali wskazując, iż argumenty podniesione przeciwko wyrokowi pierwszej instancji nie dyskwalifikują swobodnej oceny sędziego.

Podkreślić bowiem należy, iż wedle ugruntowanej koncepcji prezentowanej przez Sąd Najwyższy i sądy niższych instancji więź emocjonalna łącząca osoby bliskie jest dobrem osobistym, a więc doznany na skutek śmierci osoby bliskiej uszczerbek może polegać nie tylko na osłabieniu jej aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężenia trudności, co podlegałoby rozpatrzeniu przez pryzmat art. 446 § 3 k.c., lecz jest także następstwem naruszenia tej relacji między osobą zmarłą a jej najbliższymi. Przepis stanowiący podstawę zasądzenia zadośćuczynienia nie daje żadnych wskazówek co do sposobu określenia wysokości zadośćuczynienia, stanowi jedynie, że sąd może przyznać poszkodowanemu „odpowiednią sumę”. Faktycznie zapis taki nadaje przyznaniu przez sąd zadośćuczynienia charakter fakultatywny, a wysokość przyznanego zadośćuczynienia pozostawia swobodzie uznania sędziego, który winien kierować się celami i charakterem zadośćuczynienia (…) skoro zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, tym samym winno reprezentować ekonomicznie odczuwalną wartość (…) Z drugiej jednak strony odpowiednia suma pieniężna przyznana tytułem zadośćuczynienia powinna być utrzymana w rozsądnych granicach i być dostosowana do aktualnych stosunków majątkowych w społeczeństwie (…) umiarkowana wysokość zadośćuczynienia oznacza, że nie może ono być ani rażąco wygórowane, ani rażąco niskie” .

W wyroku z 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10, Sąd Najwyższy stwierdził, że trudno jest wycenić tę krzywdę. W każdym razie każdy przypadek powinien być indywidualizowany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Wprowadzenie do przepisu klauzuli „odpowiedniej sumy” pozostawia sądowi orzekającemu margines uznaniowości, co do wysokości zasądzanej kwoty. Jest on dodatkowo wzmocniony fakultatywnym („może”) charakterem tego przyznania, co wskazuje na konstrukcję należnego zadośćuczynienia dopiero po przekroczeniu pewnego poziomu krzywdy (…). Swoboda ta, zwana prawem sędziowskim, nie oznacza dowolności, gdyż przyznanie odpowiedniej sumy tytułem kompensacji krzywdy, jak i jej odmowa, muszą być osadzone w stanie faktycznym sprawy i jeżeli jest sporządzane uzasadnienie powinny okoliczności te znaleźć obiektywny wyraz w motywach wyroku. Pomimo niemożności ścisłego ustalenia wysokości uszczerbku należy opierać rozstrzygnięcie na kryteriach zobiektywizowanych, a nie kierować się wyłącznie subiektywnymi odczuciami poszkodowanego

Jak więc odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule niniejszego artykułu?

Przede wszystkim wyrok Sądu pierwszej instancji co do kwoty musi znacznie odbiegać od kwoty dochodzonej pozwem. W zasadzie apelacja nie ma szans, gdy np. dochodziliśmy 100 tyś zł, a sąd zasądził 90 tyś zł. Nie jest to rażąca róznica.

Tylko zatem w sytuacji, gdy Sąd w swoim orzeczeniu znacznie odbiega od dochodzonej kwoty a jednocześnie kwota zasądzona odbiega od kwot zasądzanych w podobnych sprawach mamy realne szanse na rzeczywiste rozpoznanie apelacji. W każdym razie zawsze warto wyrok i uzasadnienie Sądu pierwszej instancji poddać analizie.

Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej- czy brak leczenia ma wpływ na wysokość zadośćuczynienia?

Co roku w Polsce kilkanaście tysięcy osób przeżywa dramat związany z śmiercią osoby bliskiej w wypadku komunikacyjnym. Na polskich drogach ginie statystycznie 3 tyś osób, ale lista osób uprawnionych do otrzymania zadośćuczynienia z tego tytułu obejmuje szeroko pojęte osoby bliskie: rodziców, dzieci, małżonków, konkubentów, rodzeństwo, itp…

Osobom takim w sytuacji, gdy za śmierć osoby bliskiej odpowiada osoba trzecia, przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie- a więc wypłatę sumy pieniężnej mającej w jakimś zakresie kompensować przeżywany ból i złagodzić traumę rozstania.

Sposób przeżywania rodzinnej tragedii jest bardzo różny. Sam z doświadczenia mogę obserwować, iż tragedia ta przeżywana jest w sposób normalny, tj. nie powodujący choroby psychicznej czy jakiegoś rodzaju zaburzeń, ale tez może prowadzić do depresji, czy nawet schizofrenii i leczenia szpitalnego. Z takimi przypadkami miałem też do czynienia.

Większość jednak poszkodowanych nie potrzebuje specjalistycznego leczenia psychiatrycznego czy pomocy psychologa i w zasadzie nie sposób moim zdaniem takim osobom zarzucić, iż żałoby nie przeżywają. Niemniej jednak są pewnego rodzaju sytuacje, w których brak podjęcia leczenia może mięć wpływ na wysokość przyznanego zadośćuczynienia. Czytaj dalej „Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej- czy brak leczenia ma wpływ na wysokość zadośćuczynienia?”

Ile trwa sprawa o zadośćuczynienie?

W zasadzie pierwszym pytaniem jakie kierują osoby poszkodowane w wypadku i zarazem dochodzące odszkodowania, zadośćuczynienia jest pytanie: „Ile mi się należy?”

Zaraz potem pokrzywdzony w wypadku pyta, a ile trwa sprawa o zadośćuczynienie, odszkodowanie?

Z punktu widzenia przepisów prawa odpowiedź mogłaby być banalnie prosta, stosownie do uregulowań ustawowych z zasady zakład ubezpieczeń ma 30 dni na wydanie decyzji i przyznanie zadośćuczynienia od daty powiadomienia go o szkodzie.

Przepis przepisem ale szara rzeczywistość potrafi ten 30 dniowy termin rozciągnąć nawet i do kilkunastu miesięcy, czy kilku lat.

Pierwszym etapem dochodzenia roszczenia o zadośćuczynienie, np. za uszczerbek na zdrowiu poniesiony w wyniku wypadku komunikacyjnego- jak złamanie nogi, wstrząśnienie mózgu, uraz kręgosłupa itd. itp., jest powiadomienie ubezpieczyciela.

Teoretycznie od tej daty w ciągu 30 dni powinniśmy zobaczyć pieniądze na koncie, w rzeczywistości będzie nieźle o ile w tym terminie zakład ubezpieczeń się do nas odezwie i np. zawiadomi, iż potrzebowałby jeszcze jakiś dokumentów, powiadomi o wyznaczeniu daty badania lekarskiego przez wyznaczoną przez siebie komisję, czasami zaproponuje wypłatę kwoty bezspornej (raczej w umiarkowanej w stosunku do roszczenia kwocie) albo zaproponuje ugodę.

Statystycznie z mojej obserwacji okres jaki trwa od daty powiadomienia o wypadku komunikacyjnym do daty wydania ostatecznej decyzji zajmuje ubezpieczycielom od 2-3 miesięcy do nawet roku i więcej, w sytuacji gdy leczenie jest bardziej dynamiczne lub też zachodzą przesłanki wskazujące na pewne wątpliwości co do stanu faktycznego, np. osoby sprawcy.

Gdy otrzymamy już ostateczną decyzję ubezpieczyciela i jakąś kwotę na konto – przyznaną tytułem zadośćuczynienia, przychodzi czas na rozważenie, czy suma ta satysfakcjonuje osobę poszkodowaną. Jeżeli nie, można oczywiście się od decyzji odwołać. Proces rozpatrzenia odwołania zajmuje około 2-3 miesięcy i raczej nie wiąże się z wielką szansą na zmianę decyzji ubezpieczyciela. Ot taka polityka zakładów ubezpieczeń.

Gdy jednak decydujemy się na Sąd możemy z góry założyć, iż do czasu wydania prawomocnego wyroku w sprawie o zadośćuczynienie minie dobre kilkanaście miesięcy lub więcej.

Po pierwsze zanim Sąd wyznaczy nam pierwszy termin, na którym dopuści dowód z przesłuchania osoby poszkodowanej lub dalszych świadków mija zwykle 3-4 miesiące.

Następnie Sąd zgodnie z naszym wnioskiem dopuści opinię biegłego, który odpowie na pytanie jakiego uszczerbku na zdrowiu doznał poszkodowany i co z tym uszczerbkiem dla zdrowia osoby poszkodowanej się wiąże.

Biegły jest niestety wąskim gardłem sądownictwa.

Lekarze w chwili obecnej całkiem nieźle zarabiają i nie garną się do orzekania w sądzie, gdy wystarczające wynagrodzenie uzyskują w swojej praktyce. Sam miałem do czynienia z sytuacją, gdy w okręgu Sądu w Poznaniu na listę biegłych sądowych był wpisany jedynie jeden ortopeda.

Co oczywiste większość ofiar kolizji i wypadków komunikacyjnych doznaje uszczerbku na zdrowiu o charakterze ortopedycznym- złamanie reki, nadgarstka, złamanie kości nogi, rozejście spojenia miednicy. Dziesiątki różnych urazów, które mogą dotykać układ kostny człowieka.

Jeszcze gorzej swego czasu było z biegłymi stomatologami, np. w Poznaniu na liście Sądu Okręgowego był moment, iż nie było żadnego dentysty, który chciał orzekać w sprawach sądowych. Sąd wówczas szukał biegłych np. w Warszawie.

Jak się można domyślić okres oczekiwania na samo badanie przez biegłego wynosił od 6 m. do roku. A samą opinię strona miała okazje zobaczyć po upływie kilku dodatkowych miesięcy.

Oczywiście opinia mogła się nie podobać i każda ze stron: poszkodowany i ubezpieczyciel mieli prawo ją zakwestionować, co wymagało sporządzenia opinii uzupełniającej lub wizyty lekarza biegłego w sądzie. Na ustaleniu terminów poszkodowany w wypadku tracił kolejne kilka miesięcy.

Może też się zdarzyć sytuacja, gdy opinia biegłego zostanie całkowicie uznana za nieprzydatną dla sprawy i wówczas trzeba powołać kolejnego biegłego- co przedłuża sprawę o kolejne kilka -kilkanaście miesięcy.

Wreszcie jak już się nam uda przeprowadzić całe postępowanie dowodowe,a sąd wyda wyrok, to od tego wyroku każdej ze stron przysługuje apelacja.

I znów posłużę się przykładem Poznania, gdzie wniesienie apelacji, w zależności od instancji przedłuża czas procedowania od pół roku do roku.

No cóż jedynym pocieszeniem pozostaje fakt, iż poszkodowanemu z tytułu przedłużającego się procesu przysługują odsetki za opóźnienie. Choć nie każdy Sąd z tym stanowiskiem się zgadza- o czym może w innym wpisie.

Śmierć poszkodowanego a wysokość zadośćuczynienia dla spadkobierców.

Kilka wpisów temu pisałem o warunkach jakie należy spełnić aby w przypadku śmierci osoby poszkodowanej w wyniku wypadku komunikacyjnego jej spadkobiercy mogli dalej dochodzić roszczeń z tytułu zadośćuczynienia.

Co do zasady bowiem roszczenie o zadośćuczynienie ma charakter osobisty i dziedziczeniu nie podlega ( art. 922 K.c.), jedynie z uwagi na regulacje zawarta w art. 446.3 Kodeksu cywilnego w sytuacji, gdy doszło do pisemnego uznania roszczenia oraz w sytuacji wytoczenia powództwa o zapłatę zadośćuczynienia, roszczenie to wchodzi w skład spadku.

Czytaj dalej „Śmierć poszkodowanego a wysokość zadośćuczynienia dla spadkobierców.”

Zwrot kosztów pogrzebu z OC sprawcy wypadku?

Co roku na polskich drogach ginie kilka tysięcy osób. Mimo iż liczby te cały czas ulegają zmniejszeniu, to i tak około 3 tys osób poniosło śmierć w 23015 r. w wyniku wypadków drogowych. W dużej części zgony te są zawinione przez osoby trzecie – sprawców, którzy nie dostosowali prędkości do warunków, nie ustąpili pierwszeństwa, czy potrącili pieszego na pasach.

Konsekwencją śmierci jest także pogrzeb ofiary. Co oczywiste pogrzeb ten także kosztuje, trumna, ksiądz, grabarz, stypa, ubrania żałobne kosztują bliskich ofiary znaczne kwoty. Co prawda w Polsce funkcjonuje zasiłek pogrzebowy, który pozwala pokryć większość wydatków związanych z śmiercią bliskiej nam osoby. Jednakże po pierwsze nie zawsze kwoty z zasiłku pokrywają całość kosztów, nie zawsze przysługuje tez prawo do zasiłku.

Obowiązek zwrotu pokrycia kosztów pogrzebu jest regulowany wprost w Kodeksie cywilnym -art. 446 § 1 k.c., który to przepis nakazuje zwrot kosztów pogrzebu osobie, która je poniosła.

Pierwszym problemem jaki należałoby tutaj rozwiązać, to kwestia jakie koszty wchodzą w zakres odszkodowania. Czego można domagać się od ubezpieczyciela czy sprawcy szkody?

Przyjmuje się, iż obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu obejmuje takie koszty jak:

  • przewóz zwłok,

  • koszt trumny,

  • zakup miejsca na cmentarzu,

  • koszt opłacenia księdza, grabarza

  • koszt postawienia nagrobka (przy czym koszt ten powinien odpowiadać cenom przeciętnym, ubezpieczyciel możne nie zrefundować całości kosztów gdy te będą znacznie odbiegały od kosztów podobnych),

  • wydatki na wieńce i kwiaty,

  • koszty zakupu odzieży żałobnej

  • wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie osób,

Komu przysługuje zwrot kosztów pogrzebu?

Kolejnym problemem jaki tutaj się pojawia, to komu należne jest odszkodowanie z tytułu poniesionych kosztów? Czy tylko osobie najbliższej? Czy w zasadzie każdemu uczestnikowi uroczystości pogrzebowych?

Sądy stanęły tutaj na stanowisku, iż „bez znaczenia jest stopień związania zmarłego z osobą, która pokryła koszty pogrzebu” (tak: Sąd Apelacyjny w Katowicach sygn. akt III APr 34/96 publ.) wskazując, że zobowiązany do naprawienia szkody (sprawca lub jego zakład ubezpieczeń w zakresie OC) na podstawie art. 446 § 1 k.c. powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je faktycznie poniósł, niezależnie od tego czy jest spadkobiercą poszkodowanego, bowiem roszczenie to jest samodzielne.

Dziedziczenie zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej

Jakiś czas temu pisałem wpis dotyczący dziedziczenia prawa do zadośćuczynienia.

Prawo do zadośćuczynienia przysługujące zmarłemu, po którym dziedziczymy co do zasady jako roszczenie o charakterze ściśle osobistym nie wchodzi do spadku. Poza wyjątkami przewidzianymi w art. 445 § 3 Kodeksu cywilnego, który to przepis przewiduje, iż roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców wyłącznie wówczas, gdy roszczenie to zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego.

Oznacza, to iż roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców w sytuacji, gdy uznano je na piśmie lub o konkretną kwotę wytoczono powództwo.

Ta generalna zasada budziła jednak pewne wątpliwości co do uprawnienia spadkobierców osoby, której przysługiwało roszczenie o zadośćuczynienie z tytułu śmierci osoby bliskiej. Problem jaki tu się pojawiał to niejako pośredni charakter uprawnienia osób poszkodowanych w wyniku śmierci osoby bliskiej.

Wątpliwość ta dotarła aż do Sądu Najwyższego, który stwierdził, iż takie roszczenie podlega dziedziczeniu na zasadach ogólnych. (Uchwała Sądu Najwyższego w składzie trzech sędziów z dnia 12 grudnia 2013 r., sygn. akt III CZP 74/13)

Co to oznacza?

Uchwała Sądu Najwyższego odnosząc się do zasad ogólnych wskazuje zatem, iż w sytuacji, gdy osoba, której bliski poniósł śmierć w okolicznościach uzasadniających dochodzenie roszczeń od sprawcy np. wypadku komunikacyjnego, sama stanie się spadkobiercą, wówczas w dwóch przypadkach roszczenie to jest dalej dziedziczone.

Przypadkami tymi są wyżej wskazane:

  • uznanie roszczenia na piśmie
  • skierowanie sprawy o zapłatę roszczenia do sądu.

W tej sytuacji te konkretnie kwotowo wskazane roszczenia wchodzą w skład spadku.

Tak poza tematem bloga zapraszam do zapoznania się z oferta prowadzenia spraw spadkowych. Tak się złożyło, iż poza odszkodowaniami jest to druga gałąź prawa, którą się zajmuję: https://prawospadkowepoznan.pl/https://prawospadkowepoznan.pl/

Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej – biegły psychiatra nie jest zawsze potrzebny!

Od kiedy w 2008 r. w Kodeks cywilny wprowadził w zakresie dochodzenia roszczeń o zadośćuczynienie – tj. dopuszczono możliwość dochodzenia odszkodowania za śmierć osoby bliskiej obejmującego także krzywdę o charakterze osobistym, praktycznie większość tego typu roszczeń poddawana jest pod rozstrzygnięcie sądów.


Zakłady ubezpieczeń, z którymi przychodzi nam się potykać przed sądami, a z praktyki Kancelarii wynika, iż w zasadzie dotyczy to prawie wszystkich towarzystw ubezpieczeniowych przyjmują linię obrony, przed roszczeniami o zadośćuczynienie, polegającą na zgłaszaniu wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychiatry lub psychologa.

Psychiatra lub psycholog w intencji ubezpieczyciela ma za zadanie sporządzić opinię, czy w wyniku śmierci w wypadku komunikacyjnym osoby bliskiej: ojca, żony, czy córki doszło u osoby poszkodowanej do pogorszenia stanu zdrowia, lub też jak osoba ta przeżywała żałobę po stracie osoby bliskiej. Wniosek ten jest kierowany przede wszystkim w tych sytuacjach, gdy śmierć osoby bliskiej nie łączy się z wystąpieniem choroby psychicznej, takiej jak depresja, czy schizofrenia paranoidalna, które to choroby mogą także być normalnym następstwem głęboko przeżywanej traumy, ale wówczas dowód z opinii biegłego psychiatry jest oczywistością. W większości bowiem przypadków osoby bliskie dla zmarłego po przeżyciu żałoby wracają do w miarę normalnego życia i nie odnotowuje się u nich choroby.

Tak więc wynikiem tak przyjętej strategi procesowej jest przede wszystkim istotne wydłużenie procesu sądowego- przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego zwykle zajmuje kilka miesięcy i o tyle co najmniej sprawa w sądzie się przedłuża.


Kolejnym skutkiem takiego działania jest często obserwowana u powodów irytacja i rozdrażnienie, spowodowane faktem, iż podważa się ich uczucia, które muszą wykazywać nie tylko bardzo emocjonalnymi i trudnymi zeznaniami, ale także poddawać się ocenie swojej psychiki u biegłego sądowego.

W tym kontekście pozytywnie ocenić należy wyrok Sądu Apelacyjnego w Wrocławiu z dnia 23 kwietnia 2014 r. o sygnaturze Aat: I ACa 330/13 , w którym to orzeczeniu Sąd uznał tego typu praktykę za pewnego rodzaju nadużycie.


Sąd wskazał , iż : „Błędna jest praktyka dopuszczenia dowodu z opinii biegłego na okoliczność stanu psychicznego powodów w związku ze śmiercią osoby najbliższej. Dowód taki nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, skoro przedmiotem procesu nie jest wywołanie rozstroju zdrowia u najbliższych członków rodziny. Za całkowicie błędny pod względem logicznym i normatywnym należy wywód strony pozwanej, w którym usiłowała wywieść, że członkom rodziny przysługuje zadośćuczynienie jedynie wtedy, gdy następstwem śmierci osoby najbliższej jest wywołanie rozstroju zdrowia psychicznego, mającego nadto postać choroby psychicznej.”

Mieć należy zatem nadzieję, iż tego typu argumentacja będzie brana częściej pod rozwagę także przez inne sądy, co pozwoli uniknąć poszkodowanym niepotrzebnego bólu i niedogodności.